ATO: Dış açıkta rekor kırdık

Son yıllarda Türkiye'de ithalatın ihracat gelirlerinin çok üstünde gelişme göstermesinin, dış ticaret açığının “endişe yaratacak” ölçüde büyümesine yol açtığı bildirildi.

Ankara Ticaret Odasının (ATO) “Dış Açık” raporuna göre, Türkiye'nin dış ticaret açığı 1980-1989 yıllarında 37,3 milyar dolar, 1990-1999 yıllarında ise 134 milyar dolar oldu. 2000 yılından bu yana ise dış ticaret açığı 257 milyar dolar oldu. Bunun 205 milyar doları 2002 yılından sonra oluştu.

208 ÜLKEDEN İTHALAT YAPILDI
Rapor uyarınca Türkiye, 2007 yılının ilk 10 ayında Vatikan'dan Endonezya'ya, Hindistan'dan Malta'ya kadar 208 ülkeden ithalat yaptı. Türkiye, 90 ülkeden net ithalatçı oldu. Diğer bir ifade ile Türkiye'nin 90 ülkeden yaptığı ithalat ihracatından fazla oldu.
10 yıl öncesi ile karşılaştırıldığında Türkiye'nin net ithalatçı olduğu ülkeler önemli ölçüde değişiklik gösterdi. 1997 yılında en fazla dış ticaret açığı verilen ilk beş ülke İtalya, Almanya, ABD, Japonya ve Fransa gibi en gelişmiş ülkeler olurken, 2007 yılında Rusya, Çin, İran gibi gelişmekte olan ülkeler ilk beş içinde yer aldı.

UZAK DOĞU, PAZARA YERLEŞTİ
Geçen 10 yılda Uzak doğu Asya ülkeleri, Türkiye pazarına yerleşti. 1997 yılında net ithalatçı ilk 25 ülke içinde Japonya, Güney Kore, Çin ve Tayvan yer alırken, hem bu ülkelerden yapılan ithalat büyük bir hızla arttı, hem de lige yeni ülkeler girdi. Adı geçen dört ülkeyle birlikte Endonezya, Tayland ve Malezya da en fazla dış açık verdiğimiz 25 ülke arasına katıldı.
Bu ülkelerden Türkiye'ye yaptığı ihracatı en fazla artıran ülke Çin oldu. 2007 yılının 10 ayında Çin ile olan ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 7,9 olarak gerçekleşti. Diğer bir ifadeyle Türkiye, Çin'den 100 birim mal alırken sadece 8 birim mal satabildi. Uzak doğu Asya ülkeleri içinde karşılama oranının daha da düşük olduğu ülke yüzde 3,5 ile Güney Kore oldu.

“EN ÇOK İHRACAT YAPILAN ÜLKELER BİLE NET İTHALATÇI”
Rapora göre Türkiye, 2007 yılı 0cak-Ekim döneminde en fazla ihracatı Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa ve Rusya'ya yaparken bu beş ülkeye yapılan ihracat 31,3 milyar dolar ile toplam ihracatın yüzde 36'sına ulaştı.
Buna rağmen İngiltere hariç bu ülkelerden yapılan ithalat ihracatın üzerinde gerçekleşti ve 4 ülke de net ithalatçı oldu. Beş ülke içinde yüzde 20,6 ile en düşük karşılama oranı Rusya ile gerçekleşti.
Net ithalatçı ülkeler arasında Cocos Adaları, Tokelau Adası gibi adını bile bilinmeyen ülkeler de bulunuyor. Türkiye, Vatikan, Ermenistan, St. Helene, İngiliz Hint Okyanusu, Nauru, Amerikan Hint Okyanusu, Amerikan Okyanusyası, Vallis ve Fortuna, Cocos Adaları, Niue Adası, Tokelau Adası, Antartika, St.George ve Sand Adaları gibi 14 ülkeden çok az miktarda olmakla birlikte ithalat yaptı. Bu ülkelerden bin ile 66 bin dolar arasında ithalat yapan Türkiye, hiç ihracat yapmadı.

ATO BAŞKANI AYGÜN
ATO Başkanı Sinan Aygün raporu değerlendirirken, Türkiye'nin son yıllarda 'ithalat patlaması' yaşadığını ifade etti, dış ticaret açığını 1980'li yıllarda 37,3 milyar dolar, 1990'lı yıllarda 134 milyar dolar artıran Türkiye'nin, bu açığı son 8 yılda 257 milyar dolar artırdığına dikkati çekti.
'Dış açıkta Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdık” diyen Aygün, dış ticaret açığının endişe verici boyutlarda olduğunu savundu.
İthalattaki patlamanın Türkiye'nin döviz gelir-gider dengesine de olumsuz yansıdığını anlatan Aygün, “Cari açık büyüyor. Cari açık sıcak paranın finansmanıyla idare ediliyor. Yüksek ithalat, yüksek cari açık ve sıcak para Türkiye'nin bermuda şeytan üçgeni halini aldı. Bu şeytan üçgenini kıracak acil önlem alınması şarttır” dedi.
Aygün, Gümrük Birliği Anlaşması nedeniyle üçüncü ülkelerle serbest ticaret darbe yiyen Türkiye'nin, dış ticaretini acilen gözden geçirmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye'nin üretemediklerinin yanı sıra üretebildiği pek çok malı da dışarıdan ithal ettiğine vurgu yapan Aygün, 1980 yılından bu yana sürdürülmekte olan ve son yıllarda yapılan değişikliklerle hız kazanan ithalatta, liberasyonun getirdiği serbestlik ve aşırı değerlenmiş Türk Lirası politikasının ithalatta patlamaya neden olduğunu kaydetti.